تهران، دادرسی: معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور، در اظهاراتی صریح، از پنهان ماندن آمار تکان دهنده خشونت علیه زنان و همسرآزاری در کشور انتقاد کرد.
زهرا بهروزآذر با بیان اینکه میزان خشونت و همسرآزاری بین زنان ۳۰ برابر مردان است، ابراز تأسف کرد که این داده حیاتی همچنان “محرمانه” نگهداری می شود؛ واقعیتی که به گفته وی، مانعی جدی بر سر راه تدوین و تصویب لوایح حمایتی، از جمله لایحه خشونت علیه زنان، در مجلس شورای اسلامی است.
این وضعیت، به عنوان یک خلأ اطلاعاتی، امکان برنامه‌ریزی و اجرای صحیح سیاست‌های حمایتی را از بین می‌برد و تصویری غیرواقعی از وضعیت خشونت در جامعه ارائه می‌دهد.
به گزارش دادرسی، بهروزآذر در نشست بررسی همکاری‌های مشترک و انعقاد تفاهم‌نامه در حوزه حمایت از زنان و خانواده، بر دو اصل مترقی قانون اساسی که جمهوری اسلامی خود را مجری آن می‌داند، تاکید کرد.
وی به اصل ۱۰ قانون اساسی اشاره کرد که خانواده را بنیادی ترین نهاد اجتماعی معرفی کرده و قید می کند که تمامی برنامه‌ریزی‌ها و قانون‌گذاری های کشور باید در جهت تسریع تشکیل خانواده و تقویت بنیان آن باشد.
همچنین، اصل ۲۱ قانون اساسی به طور خاص بر حقوق زنان متمرکز است و یکی از مهمترین بندهای آن، موضوع زنان سرپرست خانوار است که به رغم گذشت ۴۶ سال از استقرار نظام، همچنان نیازمند توجه و کار بیشتر در حوزه اجرایی و حقوقی است.
خشونت علیه زنان: از چالش های هوش مصنوعی تا لزوم شفافیت داده‌ها برای حمایت حقوقی
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور در ادامه سخنان خود، به چهار ابرچالش جهانی شامل جمعیت، مهاجرت و شهرنشینی، تغییرات اقلیم و تغییرات فناوری اشاره کرد. وی تأکید کرد که تغییرات فناوری نه تنها کیفیت زندگی را افزایش می‌دهد، بلکه می‌تواند شکاف میان اعضای خانواده را نیز تعمیق بخشد. بهروزآذر با طرح نگرانی‌هایی در سطح جهانی در مورد تأثیر فناوری بر زبان مادری کودکان، این موضوع را زنگ خطری برای ایران نیز دانست، گرچه هنوز این رگه‌ها در کشور مشاهده نشده است.
وی به تحولات نسل‌ها در مواجهه با فناوری پرداخت و از “نسل آلفا” سخن گفت که با دسترسی بی‌واسطه به اینترنت، جایگاه معلم و والدین را در پرسشگری تغییر داده‌اند. اما دغدغه اصلی معاون رئیس جمهور، ظهور “نسل بتا” و مواجهه آنان با هوش مصنوعی است. بهروزآذر با اذعان به جنبه‌های مثبت هوش مصنوعی، نسبت به محتوای در دسترس کودکان از طریق این فناوری ابراز نگرانی کرد و پرسید: “چه چیزهایی در هوش مصنوعی اینترنت پیدا می‌شود؟”
از منظر حقوقی و اجتماعی، این چالش‌ها نیازمند تدوین سیاست‌های حمایتی و آموزشی است تا خانواده‌ها بتوانند در برابر آسیب‌های ناشی از فناوری مقاومت کنند. بهروزآذر تأکید کرد که با وجود دسترسی فرزندان به انواع علم و دانش از طریق ابزارهای توسعه یافته، اصولی مانند محبت، تعهد و وفاداری که از مشخصه‌های اصلی خانواده هستند، در هیچ هوش مصنوعی یافت نمی‌شوند. وی مسئولیت آموزش و انتقال این ارزش‌ها را بر عهده خانواده‌ها دانست و خواستار آگاه‌سازی آنان نسبت به اهمیت این داشته‌های اصیل شد.
تقویت مهارت گفتگو: ضرورتی برای پایداری خانواده و پیشگیری از خشونت
در ادامه، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور بر اهمیت مهارت گفتگو به عنوان پایه‌ای برای پایداری خانواده تأکید کرد. وی پیشنهاد داد که آموزش این مهارت از مدارس آغاز شود و افراد، به خصوص جوانان، توانایی گفتگوی مؤثر، درک متقابل، تاب‌آوری، مدارا و صبوری را بیاموزند. بهروزآذر نقش سازمان بهزیستی را در پرورش این مهارت‌ها بی‌بدیل دانست و خواستار همکاری جدی‌تر این سازمان در این زمینه شد.
این تأکید بر مهارت گفتگو، از منظر حقوقی نیز حائز اهمیت است؛ چرا که بسیاری از خشونت‌های خانگی ریشه در عدم توانایی ارتباط مؤثر و حل مسالمت‌آمیز اختلافات دارد. آموزش این مهارت‌ها می‌تواند به کاهش دعاوی خانوادگی و پرونده‌های قضایی مرتبط با خشونت کمک کند.
چرخه خشونت و ضرورت مداخلات بهنگام: تأکید بر شفافیت آمار و آگاه‌سازی جامعه
بهروزآذر بار دیگر به آمار نگران‌کننده خشونت علیه زنان بازگشت و اظهار تأسف کرد که محرمانه نگه داشتن این داده‌ها، روند قانونی کردن لایحه خشونت علیه زنان را مختل کرده است. وی خطاب به مسئولان سازمان بهزیستی تأکید کرد که این سازمان می‌تواند نقش کلیدی در شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی در مورد واقعیت خشونت در جامعه داشته باشد. معاون رئیس جمهور قویاً این تصور را که خشونت مختص مناطق محروم یا اقوام خاص است، رد کرد و گفت: “متاسفانه در شهرها و فضاهای مدرن و بین جامعه تحصیل کرده، خشونت علیه زنان و انواع خشونت‌های خانگی مشاهده می شود.” این در حالی است که در برخی روستاها، به دلیل پایبندی به آموزه‌ها و اصول اخلاقی، احترام به زن و شناخت حقوق کودک و همسر بیشتر است.
وی از رئیس سازمان بهزیستی خواست تا امکان دسترسی اندیشمندان، فعالان حوزه جامعه‌شناسی و حقوق به این داده‌ها را فراهم آورده و در مورد وضعیت خشونت شفاف‌سازی صورت گیرد. بهروزآذر با تأکید بر اینکه کودک‌آزاری و همسرآزاری با پیشینه دینی و تمدنی ما سازگار نیست، بر لزوم آگاه‌سازی شهروندان تأکید کرد. وی به نکته مهمی اشاره کرد: “بسیاری اوقات، افرادی که به انواع خشونت‌ها دست می‌زنند خودشان متوجه خشونت کردنشان نیستند.”
خشونت کلامی: شکلی رایج اما پنهان از آزار
بهروزآذر به یکی از پژوهش‌های انجام شده در حوزه خشونت علیه زنان استناد کرد که نشان می‌دهد خشونت‌های کلامی و متلک گفتن یکی از شیوه‌های جدی خشونت است. وی تصریح کرد: “از نظر همه زنان این موضوع یک خشونت و از نظر مردان ابزاری برای خندیدن است.”
معاون رئیس جمهور با انتقاد از این نوع رفتار، تأکید کرد که این گونه خشونت ها هیچ ارتباطی به پوشش زنان ندارد و باید به مرتکبین این اقدامات تفهیم شود که رفتارهایشان موجب آزار و بی‌احترامی به زنان می‌شود. این موضوع از جنبه حقوقی، به فقدان آگاهی عمومی نسبت به تعریف و مصادیق خشونت اشاره دارد که می‌تواند زمینه‌ساز عدم پیگیری قضایی یا انکار آن باشد.
پیشگیری از خشونت: از آموزش کودکی تا مداخلات اورژانس اجتماعی
معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور با تأکید بر اینکه خشونت یک چرخه است که از نقطه‌ای آغاز و به نقطه‌ای می‌رسد، اهمیت آموزش‌های کودکی را برجسته ساخت. وی اظهار امیدواری کرد که اگر کودک در نوجوانی بیاموزد که به راحتی اظهارنظر کند، به اظهارنظر دیگران احترام بگذارد و حق انتخاب آنها را به رسمیت بشناسد، در بزرگسالی کمتر وارد چرخه خشونت شود.
قتل الهه حسین نژاد: زنگ خطر برای سلامت روان و مداخلات قضایی ناکافی
بهروزآذر با اشاره به قتل اخیر الهه حسین‌نژاد که افکار عمومی را متأثر ساخت، به سوابق خشونت‌آمیز همسر وی و شکایت‌های متعدد ثبت شده علیه او اشاره کرد. وی با طرح پرسش‌های کلیدی، نقص در فرآیندهای حمایتی و قضایی را مورد نقد قرار داد: “چرا زمانی که این خشونت اعلام شده، پرونده او را به حوزه مددکاری نبردیم؟ چرا او را وارد چرخه سلامت روان نکردیم؟ چرا با ارائه مشاوره به طور ویژه بررسی و با او گفتگو نکردیم؟”
معاون رئیس جمهور تأکید کرد که این قصورها باعث شده خشم در فرد گسترده‌تر شده و به فاجعه منجر شود. وی خواستار جدی‌تر گرفتن اورژانس اجتماعی و بررسی دقیق پرونده‌ها شد و تصریح کرد که در این مسائل، جنسیت مهم نیست؛ مهم آن است که هر نشانه خشونت جدی گرفته شده و فرآیندهای درمان و مداخلات حقوقی آغاز شود تا به نتیجه برسد. این بخش از سخنان بهروزآذر، به وضوح بر مسئولیت نهادهای قضایی و حمایتی در پیشگیری از تکرار جرم و حفاظت از قربانیان تأکید دارد.
گواهی سلامت روان: راهکاری برای کاهش آسیب‌های اجتماعی در مشاغل حساس
در پایان، معاون امور زنان و خانواده رئیس جمهور پیشنهاد داد که گواهی سلامت روان به شکلی در امور برخی مشاغل وارد شود که این آسیب‌ها کمتر از آن فرد به جامعه وارد شود. وی مشاغلی مانند پزشک، پرستار، راننده و … را مثال زد که به صورت مستقیم با شهروندان در ارتباط هستند. این پیشنهاد می‌تواند به عنوان یک راهبرد کلان حقوقی در جهت کاهش خشونت‌ها و آسیب‌های اجتماعی مورد بحث و بررسی قرار گیرد و به تدوین مقررات جدید منجر شود.
بیشتر بخوانید:
- قتل الهه حسین نژاد؛ جنایتی در پوشش مسافرکشی
- تحلیل حقوقی قتل الهه حسین نژاد: سرقت مقرون به آزار یا جنایت علیه امنیت اجتماعی؟
