مصوبات

شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه

جزئیات و الزامات "شیوه نامه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه"

شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه” که در آبان 1402 توسط رئیس قوه قضاییه به تصویب رسیده بود، سرانجام در تاریخ 26 تیر 1404 در روزنامه رسمی منتشر شد.

این شیوه نامه ۱۰ ماده و یک تبصره دارد و از تاریخ تصویب، لازم‌الاجراست.


تأخیر در انتشار و اهمیت ابلاغ “شیوه نامه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات”

به گزارش خبرگزاری دادرسی، قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، ابزاری مهم برای افزایش شفافیت و پاسخگویی در دستگاه‌های اجرایی و قضایی است. با این حال، شیوه‌نامه اجرایی آن در قوه قضاییه، با وجود تصویب در آبان ۱۴۰۲، با حدود دو سال تأخیر در تاریخ ۲۶ تیر ۱۴۰۴ در روزنامه رسمی منتشر شد.

این شیوه نامه با هدف تسهیل دسترسی مردم به اطلاعات در اختیار قوه قضاییه، تدوین شده است. انتشار آن پس از این تأخیر، نشان‌دهنده گامی ضروری برای عملیاتی کردن این قانون در یکی از حساس‌ترین و مهم‌ترین نهادهای کشور است.


جزئیات و الزامات “شیوه نامه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه”

“شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه” در ۱۰ ماده و یک تبصره تدوین شده و همان‌طور که ذکر شد، تاریخ تصویب آن ۱۴۰۲/۰۸/۲۰ توسط رئیس قوه قضاییه است. این بدان معناست که تمامی بخش‌های مرتبط در قوه قضاییه از تاریخ تصویب ملزم به رعایت مفاد آن بوده‌اند، اما انتشار عمومی آن اکنون صورت گرفته است.

این شیوه نامه، نحوه درخواست اطلاعات، فرآیند پاسخگویی، موارد استثنا و سایر جزئیات اجرایی قانون دسترسی آزاد به اطلاعات را در بستر دستگاه قضا مشخص می‌کند. انتظار می‌رود با عملیاتی شدن کامل آن، گام‌های موثرتری در جهت شفافیت و حق دسترسی شهروندان به اطلاعات در قوه قضاییه برداشته شود.

متن شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضاییه به شرح زیر است:

شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضائیه

مقدمه:

در اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۱۳۸۷ و ماده (۶۵۳) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی، «شیوه نامه اجرای قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات در قوه قضائیه»، به شرح مواد آتی است:

ماده۱ـ تعاریف و اختصارات به کار رفته در این شیوه نامه به شرح ذیل است:

  • الف ـ قانون: قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات مصوب ۱۳۸۷؛
  • ب ـ مرکز: مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه؛
  • پ ـ درگاه ملی: درگاه ملی قوه قضائیه، موضوع ماده (۶۵۳) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲؛
  • ت ـ دستگاه های مشمول: مراجع قضایی و ستادی قوه قضائیه اعم از معاونت های قوه قضائیه، سازمان ها و مراکز وابسته به قوه قضائیه، شامل سازمان بازرسی کل کشور، سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان پزشکی قانونی، سازمان قضایی نیروهای مسلح، مرکز وکلاء، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده، دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری، پژوهشگاه قوه قضائیه، دیوان عالت اداری و روزنامه رسمی جمهوری اسلامی؛
  • ث ـ اطلاعات شخصی: اطلاعات مربوط به اشخاص در حدود بند «ب» ماده (۱) قانون در پرونده های قضایی یا اوراق و اسناد دستگاه های مشمول؛
  • ج ـ اطلاعات عمومی: اطلاعات موضوع بند «ج» ماده (۱) قانون که مربوط به شخص خاصی نبوده و اطلاع از آن برای عموم آزاد می باشد؛
  • چ ـ حریم خصوصی: قلمرویی از زندگی شخص که انتظار می رود بدون رضایت یا اعلام قبلی وی یا بدون حکم مرجع قضایی نقض نشود؛ تفصیل آن در ماده ۱۳ سند امنیت قضایی، مصوب ۱۳۹۹/۷/۲۱ رئیس قوه قضائیه آمده است.
  • ح ـ شناسنامه خدمات: دربرگیرنده مأموریت ها، نشانی و شماره های تماس، شرایط استفاده از خدمات، اهداف، وظایف، سیاست ها، خط مشی و ساختار هر یک از دستگاه های مشمول به همراه معرفی مسؤولان و شرح وظایف و نحوه ارتباط با آن ها.
  • خ ـ اطلاعات سازمانی: اطلاعات موضوع آزاد (۶۵۳) و (۶۵۴) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲؛
  • د ـ سامانه: سامانه انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات.

ماده۲ـ اطلاعات سازمانی دستگاه های مشمول حسب مورد از طریق درگاه ملی و یا تارنمای اختصاصی که به این منظور راه اندازی گردیده در اختیار عموم قرار می گیرد. درخواست اطلاعات سازمانی مزبور، از طریق سامانه به درگاه ملی یا تارنمای اختصاصی مربوط ارجاع می گردد.

ماده۳ـ دستگاه های مشمول مکلف اند در اجرای ماده (۷) آیین نامه اجرایی ماده (۷) قانون، مصوب ۱۴۰۰/۳/۲۲ هیأت وزیران، حداکثر ظرف ده روز از ابلاغ این شیوه نامه نماینده خود را به منظور انجام هماهنگی ها و اقدامات موضوع این شیوه نامه به کمیسیون ماده ۱۸ قانون، معرفی نمایند.

ماده۴ـ مرکز، به منظور تسهیل اجرای تکالیف مندرج در قانون و این شیوه نامه، هماهنگی و تدابیر مقتضی، مانند ایجاد زیرساخت در برقراری ارتباطات دستگاه های مشمول با سامانه و هم چنین رصد و به روزرسانی اطلاعات در درگاه ملی را به عمل می آورد.

ماده۵ ـ دستگاه های مشمول و نمایندگان آن ها ضمن تضمین حق دسترسی اشخاص به اطلاعات مکلف به رعایت دقیق و کامل اصول محرمانگی در ارتباط با موارد زیر هستند:

  • الف ـ تشکیلات:
  • ب ـ اسناد و مدارک (اسناد و مدارک دارای طبقه بندی)؛
  • پ ـ کلیه اطلاعات مربوط به نیروی انسانی، تجهیزات، تأسیسات، امکانات و قابلیت های داخلی دستگاه های مشمول؛
  • ت ـ حریم خصوصی اشخاص، از قبیل اسامی و مشخصات هویتی طرفین پرونده، اسامی مأموران و ضابطان دادگستری در جریان دادرسی، اسامی کارشناسان، اسامی شهود و غیره؛
  • ث ـ محتویات روند دادرسی پرونده با رعایت تضمین حق دسترسی ذی نفعان به اطلاعات، از مرحله تشکیل تا پایان صدور رأی.

ماده۶ ـ درخواست اشخاص باید با رعایت بندهای (۵)، (۶)، (۷) و (۸) آیین نامه اجرایی ماده (۸) قانون مصوب ۱۴۰۰/۳/۲۳ هیأت وزیران باشد. چنانچه سند یا داده ای متضمن اطلاعات شخصی یا مربوط به حریم خصوصی بوده که دسترسی به آن برای عموم مجاز نمی باشد و در اختیار دستگاه های مشمول باشد، وفق ماده(۹) آیین نامه ذکرشده با حذف مشخصات و بی نام کردن و یا تفکیک آن از سایر اطلاعات، اطلاعات درخواستی در دسترس قرار می گیرد و از عدم ارائه کل اطلاعات به دلیل وجود برخی اطلاعات شخصی در آن که قابل حذف یا بی نام شدن است، خودداری شود.

ماده۷ـ نمایندگان تام الاختیار دستگاه های مشمول مکلف اند ظرف ده روز پس از دریافت سؤالات، نسبت به تهیه و تدوین پاسخ های موردنیاز و اخذ تأیید و ارسال آن به شرح زیر اقدام نمایند.

  • الف ـ ارائه درخواست ها به مرجع مربوط؛
  • ب ـ پیگیری و دریافت پاسخ با رعایت ماده ۸ قانون؛
  • پ ـ تأیید نهایی عالی ترین مقام و انتشار پاسخ ها در سامانه.

ماده ۸ ـ نمایندگان تام الاختیار دستگاه های مشمول، در اولین فرصت اطلاعات سازمانی ذیل را نیز تهیه و نسب به ارائه آن در تارنمای اختصاصی اقدام می نمایند.

  • الف ـ معرفی مجموعه شامل: ۱ـ صلاحیت، وظایف و مأموریت ها؛ ۲ـ نشانی و شماره های تماس؛
  • ب ـ راهنمای مراجعین از حیث نوع و شناسنامه خدمات قابل ارائه: شامل ۱ـ شرایط استفاده از خدمات؛ ۲ـ نحوه مراجعه ارباب رجوع به دوایر، شعب و واحدهای مربوط؛ ۳ـ مدارک موردنیاز برای پیگیری مراحل مختلف.
  • پ ـ دیگر اطلاعات عمومی موضوع مواد (۶۵۳) و (۶۵۴) قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲.

ماده ۹ـ دستگاه های مشمول از طریق نمایندگان تام الاختیار علاوه بر ارایه گزارش موضوع ماده (۶) آیین نامه اجرایی قانون مصوب ۱۳۹۳/۸/۲۱، نسبت به بروزرسانی اطلاعات منتشره در مقاطع ایجاد تغییرات در مجموعه خود، پس از تأیید عالی ترین مقام مربوط اقدام می کنند.

تبصره ـ نماینده معرفی شده از سوی دستگاه های مشمول، باید به قوانین، مقررات، بخشنامه ها و آیین نامه دستگاه متبوع آشنایی و دسترسی سریع داشته باشد.

ماده ۱۰ـ نحوه و میزان دسترسی مراجع ذی صلاح به اطلاعات مرکز ملی داده های قوه قضائیه، مطابق مقررات مربوط خواهدبود. (اصلاحیه شماره ۹۰۰۰/۷۹۴۴/۱۰۰ ـ ۱۴۰۴/۲/۱۷)

این شیوه نامه در ۱۰ ماده و یک تبصره در تاریخ ۱۴۰۲/۸/۲۰ به تصویب رئیس قوه قضائیه رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجرا است.

رئیس قوه قضائیه ـ غلامحسین محسنی اژیه


بیشتر بخوانید:

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا