خبر مهم برای بازار مسکن و اتباع خارجی مقیم ایران: ساماندهی قراردادهای اجاره ملک اتباع بیگانه با راه‌اندازی بخشی ویژه در سامانه کاتب کلید خورد.
به گزارش دادرسی به نقل از قوه قضاییه، سید صادق سعادتیان، معاون امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، با تاکید بر قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول، این اقدام را گامی بلند در جهت شفاف‌سازی و ساماندهی وضعیت سکونت اتباع خارجی و ارتقای امنیت اجتماعی دانست. این طرح، پایانی بر قراردادهای غیررسمی و چالش‌برانگیز اجاره مسکن به این گروه خواهد بود.
در دنیای امروز که جابجایی‌های بین‌المللی افزایش یافته، حضور اتباع بیگانه در کشورها امری معمول است. اما چگونگی اقامت و به ویژه قراردادهای سکونت این افراد، همواره یکی از دغدغه های مهم نظارتی و امنیتی بوده است.
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور در راستای اجرای “قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول” و با هدف ایجاد نظم و شفافیت، از برنامه‌ریزی برای ساماندهی قراردادهای اجاره ملک اتباع بیگانه از طریق سامانه کاتب (سامانه ثبت الکترونیک اسناد) خبر داده است.
این اقدام نه تنها به شناسایی محل سکونت قانونی اتباع کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات اجتماعی و امنیتی ناشی از قراردادهای غیررسمی و خارج از نظارت نیز جلوگیری خواهد کرد.
سید صادق سعادتیان، معاون امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، در نشستی با حضور دستگاه های متولی، بر ضرورت این ساماندهی تاکید کرد. وی اظهار داشت: “اتباع بیگانه نباید در دفاتر مشاورین املاک بدون پروانه صنفی و خارج از سامانه، قرارداد اجاره اموال غیرمنقول را تنظیم کنند. این موضوع چالش های اجتماعی و بعضاً امنیتی را به دنبال داشت.”
این مقام مسئول خاطرنشان کرد که با بهره‌گیری از ظرفیت های “قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول”، فرصتی مناسب برای ساماندهی معاملات اتباع بیگانه و به‌خصوص قراردادهای اجاره ملک ایشان فراهم آمده است.
سامانه کاتب چگونه به ساماندهی قراردادهای اجاره اتباع بیگانه کمک می‌کند؟
سامانه کاتب به عنوان یک پلتفرم الکترونیکی، امکان ثبت رسمی و شفاف قراردادهای اجاره را برای اتباع بیگانه دارای مجوز اقامت قانونی فراهم می‌آورد. این امر به دستگاه‌های نظارتی و امنیتی کمک می‌کند تا اطلاعات دقیقی از محل سکونت این افراد داشته باشند. به گفته سعادتیان، “اتباع بیگانه‌ای که با مجوز قانونی در کشور اقامت دارند، با ثبت قرارداد در سامانه امکان شناسایی از محل سکونت خود را فراهم می‌کنند.”
چالش‌های پیش رو: ضرورت همکاری وزارت کشور در ساماندهی اجاره اتباع بیگانه
معاون امور اسناد سازمان ثبت با اشاره به برگزاری نشستی با دستگاه‌های متولی، از عدم حضور نماینده وزارت کشور که یکی از متولیان اصلی نظارت بر اتباع بیگانه است، ابراز تاسف کرد و همین امر موجب شد تا تصمیم‌گیری نهایی به جلسات آتی موکول شود. این موضوع نشان‌دهنده اهمیت هماهنگی بین‌بخشی برای موفقیت طرح ساماندهی قراردادهای اجاره ملک اتباع بیگانه است.
جزئیات قراردادهای اجاره اتباع بیگانه در سامانه کاتب: از مدت اعتبار تا نمونه قرارداد
سعادتیان به بررسی چالش‌هایی نظیر مدت اعتبار اقامت فرد در کشور و مدت پروانه اشتغال در این نشست اشاره کرد و افزود: “اتباع بیگانه دارای مجوز باید قراردادهای اجاره خود را در سامانه ثبت الکترونیک اسناد (کاتب) تنظیم کنند.”
وی همچنین اعلام کرد که نمونه قراردادهای اجاره برای اتباع در سامانه کاتب بارگذاری خواهد شد و سازمان ثبت، دسترسی لازم را برای مشاورین املاک دارای پروانه صنفی جهت تنظیم این قراردادها فراهم می‌کند تا از تنظیم قرارداد خارج از این سامانه جلوگیری شود.
معاون سازمان ثبت در خصوص انواع قراردادها توضیح داد: “دو نمونه قرارداد برای این افراد پیش‌بینی می‌کنیم. برای قراردادهای بالای دو سال، یک نمونه قرارداد در سامانه داریم و برای کمتر از دو سال هم می‌توانند در دفاتر اسناد رسمی یا مشاورین املاک با رعایت مقررات مربوطه قرارداد اجاره تنظیم کنند.” البته وی تاکید کرد که قانون منعی برای بارگذاری قراردادهای کمتر از دو سال در سامانه نگذاشته و برای شفافیت بیشتر، این قراردادها نیز در سامانه کاتب بارگذاری خواهند شد.
ملاحظات امنیتی و نقش دستگاه‌های نظارتی در ثبت قرارداد اجاره اتباع بیگانه
نکته حائز اهمیت در فرآیند ساماندهی قراردادهای اجاره ملک اتباع بیگانه، بررسی صلاحیت و مجوزهای قانونی این افراد است. سعادتیان تاکید کرد: “ثبت قراردادهای اجاره ملک به اتباع، تابع مقررات خاص خود است و اظهارنظر وزارت کشور و سایر وزارتخانه‌های متولی و امنیتی در این خصوص ضروری است.”
وی افزود: “این امر با ایجاد وب‌سرویس فی‌مابین دستگاه‌های متولی با سامانه ثبت الکترونیک اسناد (کاتب)، قبل از تنظیم هرگونه قرارداد قابل بررسی است. لازم است بدواً مسائل امنیتی و اعتبار پروانه اقامت فرد بررسی شود تا برای افراد غیرمجاز قرارداد اجاره تنظیم نشود.”
پیشنهاد شده است که در سامانه مربوطه، وب‌سرویسی برای دستگاه‌های نظارتی مانند وزارت کشور ایجاد شود تا پس از استعلامات و بررسی‌های قانونی لازم، اجازه عقد قرارداد اجاره برای دفاتر اسناد رسمی و مشاورین املاک صادر گردد.
سعادتیان تصریح کرد: “مرجع اظهار نظر مبنی بر اینکه چه کسی به عنوان اتباع بیگانه دارای مجوز رسمی برای اقامت در کشور می‌باشد، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور نیست.”
جمع‌بندی و گام‌های بعدی برای ساماندهی:
در پایان، معاون امور اسناد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور خاطرنشان کرد که مقرر شده است مکاتبه ای با دستگاه های ناظر بر اتباع بیگانه صورت پذیرد و شیوه نامه‌ای تنظیم شود تا بر اساس آن و مطابق با مقررات امنیتی، سامانه کاتب برای ساماندهی قراردادهای اجاره ملک اتباع بیگانه به طور کامل عملیاتی و اجرایی گردد.
این اقدام، گامی مهم در جهت افزایش شفافیت، امنیت و اجرای دقیق‌تر قوانین در حوزه املاک و مستغلات برای تمامی ساکنین ایران، اعم از ایرانی و خارجی، خواهد بود. وب‌سایت “دادرسی” به پیگیری این موضوع و اطلاع‌رسانی مراحل بعدی آن ادامه خواهد داد.
بیشتر بخوانید:
- دستورالعمل تنظیم قراردادها و فرآیندهای سامانه جامع وثایق و صدور شناسه یکتا
- سامانه کاتب؛ سکوی دیجیتال ثبت اسناد با بیش از 40 خدمت الکترونیکی
