کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور، «مقررات تبلیغات رمزدارایی ها» را در ۹ ماده و تبصره‌های مربوطه به تصویب رساند.
این بخشنامه با هدف جلوگیری از سوءاستفاده، اغواگری، کلاهبرداری و تضییع حقوق کاربران در حوزه رمزدارایی‌ها تدوین شده است. از این پس، تبلیغات رمزارزها صرفاً تحت ضوابط سختگیرانه و با رعایت شفافیت کامل مجاز خواهد بود.
چرایی تدوین «مقررات تبلیغات رمزدارایی ها»: جلوگیری از سوءاستفاده
با عنایت به مفاد ماده ۶ «نظام‌نامه رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهان روا» (مصوب ۱۴۰۳/۱۰/۱۹ کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور) و لزوم تنظیم‌گری تبلیغات رمزدارایی‌ها، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور در جلسه مورخ ۱۴۰۳/۱۱/۲۴، بر اساس پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضوابط و الزامات تبلیغات رمزدارایی‌ها را تصویب نمود.
این اقدام در پی آن صورت می‌گیرد که فقدان ضوابط اختصاصی در سالهای گذشته منجر به سوءاستفاده برای اغواگری، کلاهبرداری و تضییع حقوق کاربران در بازار رمزدارایی‌ها شده بود.
مقررات تبلیغات رمزدارایی ها
با عنایت به مفاد ماده ۶ «نظام نامه رمزارز اعم از ایجاد رمزارز ملی و ساماندهی کاربری رمزارزهای جهان رواء» مصوب یکصد و پنجاه و هفتمین جلسه مورخ ۱۴۰۳/۱۰/۱۹ کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور و لزوم تنظیم گری تبلیغات رمز دارایی ها، از آنجا که فقدان ضوابط اختصاصی در سالهای گذشته منجر به سوء استفاده برای اغواگری، کلاهبرداری و تضییع حقوق کاربران شده است، کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور در جلسه ۱۴۰۳/۱۱/۲۴ بر اساس پیشنهاد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضوابط و الزامات تبلیغات رمز دارایی ها را در ۹ ماده و تبصره های مربوط به شرح زیر تصویب نمود:
ماده ۱- ارائه دهندگان خدمات رمز دارایی دارای مجوز از تنظیم گران بخشی موضوع ماده ۴ نظام نامه، مجازند در درگاه های اینترنتی رسمی خود، به شرط رعایت الزامات مندرج در این سند نسبت به معرفی، تبلیغ و پیشنهاد سرمایه گذاری رمز دارایی ها اقدام نمایند. همچنین این سکوها مجازند آگهی رمزدارایی با کاربرد اوراق بهادار و تأمین مالی تولید را که مجوز انتشار آن از سوی تنظیم گر بخشی تعیین شده در ماده پیش گفته صادر شده است منوط به رعایت شرایط تعیین شده توسط تنظیم گر بخشی، تبلیغ نمایند؛
تبصره ۱- هر گونه تبلیغ، تشویق و پیشنهاد به سرمایه گذاری خرید یا فروش رمز دارایی ها، خارج از موارد ماده ۱، در فضای مجازی و انواع رسانه ها تا ابلاغ موضوع ماده ۸ این سند ممنوع است؛
تبصره ۲- تا زمان صدور مجوز توسط تنظیم گر بخشی سکوهای مورد تایید نهادهای خود تنظیم گر (موضوع بند ۸ ماده ۵ نظام نامه) مشمول موضوع ماده خواهند بود؛
تبصره ۳- ارائه دهندگان خدمات رمز دارایی باید مخاطرات سرمایه گذاری در رمز دارایی، ویژگی های بازار آن و فرصت های این فناوری برای سرمایه گذاری های مفید را در صفحه اصلی بسترهای کسب و کار خود به صورت شفاف و برجسته به مخاطبین اطلاع رسانی نموده و از آگاهی کاربران خود نسبت به این موارد اطمینان حاصل نمایند.
ماده ۲- تنظیم گران بخشی در ضوابط فعالیت ارائه دهندگان خدمات تحت نظارت خود و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ضوابط فعالیت انتشار دهندگان آگهی، موظف به رعایت و نظارت بر اجرای الزامات زیر هستند:
- الف) استفاده از بیان قابل فهم برای عموم و پرهیز از به کاربردن اصطلاحات پیچیده؛
- ب) ارائه پیوند مربوط به اطلاعات کامل رمزدارایی (مانند سفید نامه) در آگهی؛
- پ) درج مخاطرات سرمایه گذاری از جمله نوسانات قیمت و احتمال از دست رفتن سرمایه به صورت برجسته و شفاف؛
- ت) پرهیز از مقایسه بازار رمز دارایی ها با سایر بازارهای مالی؛
- ث) پرهیز از وعده پرداخت سود ثابت یا وعده رشد قیمتی رمز دارایی؛
- ج) قرار نداشتن رمز دارایی در فهرست هشدار اعلامی از سوی نهادهای خود تنظیم گر؛
- چ) پرهیز از تبلیغ کلیه معاملات اهرمی و توکن های اهرم دار؛
- ح) پرهیز از تبلیغ کاربرد رمز دارایی به عنوان ابزار پرداخت؛
- خ) الزام به انتشار از طریق نهاد مجوزدار (کانون تبلیغاتی)؛
- د) ممنوعیت تبلیغ رمز دارایی به عنوان جایزه جز در مورد بند (الف) ماده (۲) نظام نامه موضوع این سند.
ماده ۳- تبلیغ ارائه دهندگان خدمات رمز دارایی در رسانه های محیطی و مجازی از جمله مطبوعات و خبرگزاری های رسمی، رسانه ملی رسانه های نمایش خانگی و ابرسکوها ممنوع است؛
تبصره: تبلیغات برای ارائه دهندگان خدمات رمز دارایی در صورت اخذ مجوز از تنظیم گر بخشی در چهارچوب مجوز بلامانع است.
ماده ۴- سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظفند برای آگاهی بخشی عمومی درباره مخاطرات رمز دارایی ها و منافع رمز دارایی های مفید برای تأمین مالی تولید، حداکثر تا ۳ ماه پس از ابلاغ این سند برنامه ریزی لازم را تمهید و اجرا نمایند؛
ماده ۵- تنظیم گران بخشی موظفند اسامی و رتبه اعتباری سکوهای مجاز ارائه خدمات رمز دارایی ها را به اطلاع عموم برسانند؛
ماده ۶- تبلیغ هرگونه فعالیت توسعه و مدیریت کسب و کارهای مرتبط با رمز دارایی مانند کار در منزل کار در صرافی ارز دیجیتال خرید و فروش و اجاره حساب کاربری صرافی، ممنوع است؛
تبصره: آگهی جذب و استخدام برای سکوهای موضوع ماده ۱ مشروط به احراز هویت کسب و کار، توسط ارائه دهندگان خدمات کاریابی مجاز است.
ماده ۷- هرگونه تبلیغ تشویق و پیشنهاد به سرمایه گذاری در استخراج رمز دارایی (شامل استخراج ابری)، خرید و فروش، نصب و خدمات پس از فروش دستگاه های استخراج رمز دارایی و متعلقات آن در فضای مجازی و انواع رسانه ها ممنوع است؛
ماده ۸- با توجه به پویایی فضای کسب و کار کمیته تخصصی رمز دارایی ها (موضوع ماده ۳ نظام نامه)، موظف است حداکثر ظرف مدت شش ماه با توجه به بازخوردهای دریافتی از نهادهای قانونی، نظارتی و نهادهای خود تنظیم گر به روز رسانی این سند را انجام و پس از نهایی سازی در کمیته نسخه جدید را پس از تصویب در کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور ابلاغ نماید؛
ماده ۹- تنظیم گران بخشی موظفند مقررات محرومیت اشخاص و سکوهای متخلف از مقررات تبلیغات رمز دارایی ها را مدون و قبل از صدور مجوز با کنترل متقاضیان و مدیران آن از صدور یا تمدید مجوز برای اشخاص و سکوهای متخلف مطابق مقررات تعیین شده خودداری نمایند؛
تبصره: تنظیم گران بخشی موظفند با بکارگیری سامانه های سوت زنی مردمی گزارش تخلفات از این سند را دریافت و تا حصول نتیجه پیگیری نمایند.
ضوابط جدید برای ارائه و انتشار تبلیغات رمزارزها
ماده ۱ این مقررات تصریح می‌کند که تنها ارائه‌دهندگان خدمات رمزدارایی دارای مجوز از تنظیم‌گران بخشی (موضوع ماده ۴ نظام‌نامه)، مجازند در درگاه‌های اینترنتی رسمی خود و با رعایت الزامات، نسبت به معرفی، تبلیغ و پیشنهاد سرمایه‌گذاری رمزدارایی‌ها اقدام نمایند.
همچنین سکوهای دارای مجوز انتشار آگهی رمزارایی با کاربرد اوراق بهادار و تأمین مالی تولید، با رعایت شرایط تنظیم‌گر بخشی مجاز به تبلیغ هستند.
مهم‌ترین نکات و الزامات تبلیغاتی بر اساس این مقررات عبارتند از:
- محدودیت مکانی تبلیغات: هرگونه تبلیغ، تشویق و پیشنهاد به سرمایه‌گذاری خرید یا فروش رمزدارایی‌ها، خارج از موارد ماده ۱ (یعنی صرفاً در درگاه‌های اینترنتی رسمی دارای مجوز) در فضای مجازی و انواع رسانه‌ها ممنوع است تا زمان ابلاغ موضوع ماده ۸ (بروزرسانی سند).
- شفافیت و اطلاع‌رسانی مخاطرات: ارائه‌دهندگان خدمات رمزدارایی باید مخاطرات سرمایه‌گذاری، ویژگی‌های بازار و فرصت‌های مفید این فناوری را در صفحه اصلی بسترهای کسب و کار خود به صورت شفاف و برجسته به مخاطبین اطلاع‌رسانی کرده و از آگاهی کاربران اطمینان حاصل نمایند (تبصره ۳ ماده ۱).
- پرهیز از وعده‌های فریبنده: ممنوعیت وعده پرداخت سود ثابت یا وعده رشد قیمتی رمزدارایی.
- عدم مقایسه با بازارهای مالی دیگر: پرهیز از مقایسه بازار رمزدارایی‌ها با سایر بازارهای مالی.
- عدم تبلیغ معاملات اهرمی و توکن‌های اهرم‌دار.
- ممنوعیت تبلیغ کاربرد رمزدارایی به عنوان ابزار پرداخت.
- ممنوعیت تبلیغ به عنوان جایزه (مگر در موارد خاص بند الف ماده ۲ نظام‌نامه).
- الزام به انتشار از طریق نهاد مجوزدار (کانون تبلیغاتی).
- ممنوعیت تبلیغ فعالیت‌های مرتبط با توسعه و مدیریت کسب و کارهای رمزدارایی مانند کار در منزل یا خرید و فروش و اجاره حساب کاربری صرافی (ماده ۶).
- ممنوعیت تبلیغ سرمایه‌گذاری در استخراج رمزارایی (شامل استخراج ابری)، خرید و فروش، نصب و خدمات پس از فروش دستگاه‌های استخراج (ماده ۷).
ماده ۳ صراحتاً تبلیغ ارائه‌دهندگان خدمات رمزدارایی در رسانه‌های محیطی و مجازی از جمله مطبوعات و خبرگزاری‌های رسمی، رسانه ملی، رسانه‌های نمایش خانگی و ابرسکوها را ممنوع کرده است (مگر با مجوز خاص از تنظیم‌گر بخشی).
نقش تنظیم گران بخشی و کمیته تخصصی رمزارایی ها در اجرای «مقررات تبلیغات رمزدارایی ها»
- تنظیم‌گران بخشی (موضوع ماده ۴ نظام‌نامه) و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف به رعایت و نظارت بر اجرای این الزامات هستند. آنها همچنین موظفند اسامی و رتبه اعتباری سکوهای مجاز ارائه خدمات رمزدارایی‌ها را به اطلاع عموم برسانند (ماده ۵).
- سازمان صداوسیما و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز مکلفند حداکثر ظرف ۳ ماه پس از ابلاغ این سند، برای آگاهی‌بخشی عمومی درباره مخاطرات رمزدارایی‌ها و منافع رمزارایی‌های مفید برای تأمین مالی تولید، برنامه‌ریزی و اجرا نمایند (ماده ۴).
- کمیته تخصصی رمزدارایی‌ها (موضوع ماده ۳ نظام‌نامه) موظف است حداکثر ظرف ۶ ماه، این سند را بر اساس بازخوردهای دریافتی به‌روزرسانی کند و نسخه جدید را پس از تصویب کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور ابلاغ نماید (ماده ۸).
همچنین، تنظیم‌گران بخشی موظفند مقررات محرومیت اشخاص و سکوهای متخلف از این مقررات را تدوین و از صدور یا تمدید مجوز برای آنها خودداری نمایند (ماده ۹). سامانه های سوت‌زنی مردمی نیز برای دریافت گزارش تخلفات فعال خواهند بود.
تحلیل دادرسی از مقررات تبلیغات رمزدارایی ها
تصویب «مقررات تبلیغات رمزدارایی‌ها» گامی بسیار مهم و ضروری در جهت افزایش امنیت، شفافیت و نظم‌بخشی به بازار رمزارزها در کشور است.
در سالهای اخیر، عدم وجود ضوابط مشخص در تبلیغات این حوزه، بستری برای فعالیت‌های فریبنده، کلاهبرداری و سوءاستفاده از ناآگاهی کاربران فراهم کرده بود.
این مقررات جدید با اعمال محدودیت‌های سختگیرانه بر تبلیغات غیرمجاز، تأکید بر شفاف‌سازی مخاطرات، و ممنوعیت وعده‌های غیرواقعی، به حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران و جلوگیری از تضییع سرمایه آنها کمک می‌کند.
این اقدام، نشان‌دهنده عزم نهادهای بالادستی برای قانون مندسازی و نظارت مؤثر بر فضای رمزارز و حفاظت از منافع عمومی در این بازار پرنوسان است.
