نظریه مشورتی درباره مفهوم زنان سرپرست خانوار
نظریه شماره 7/1401/980 مورخ 1402/11/01 اداره کل حقوقی قوه قضاییه
مشخصات نظریه درباره مفهوم زنان سرپرست خانوار:
شماره نظریه : ۷/۱۴۰۱/۹۸۰
شماره پرونده : ۱۴۰۱-۱۰۸-۹۸۰ ع
تاریخ نظریه : ۱۴۰۲/۱۱/۰۱
استعلام :
با عنایت به این که در تبصره یک ماده واحده قانون کاهش ساعت کار بانوان شاغل دارای شرایط خاص مصوب ۱۳۹۵ مقرر شده است زنان سرپرست خانوار با ارائه اسناد مثبته یا گواهی دادگاه معتبر مشمول این قانون می باشند؛ اما در قانون تعریف روشنی از زنان سرپرست خانوار ارائه نشده است. لذا خواهشمند است در مورد پرسش های زیر اعلام نظر شود:
- عنوان زنان سرپرست خانوار به چه زنانی اطلاق می شود؟ آیا حضانت و یا قیمومت فرزند برای اطلاق این عنوان ملاک است؟
- زنان سرپرست خانوار دارای فرزند حداکثر تا چه زمانی میتوانند از مزایای قانونی بهره مند شوند؟
- آیا سرپرستی و کفالت پدر یا مادر دارای کهولت سن و یا بیماری صعب العلاج یا معلولیت نیز مشمول مزایای قانون مذکور می شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه :
۱، ۲ و ۳- اولاً، با توجه به تعاریف ارائه شده در خصوص «خانوار» و «رئیس خانوار» در بندهای ۶ و ۷ ماده یک قانون اصلاحات ارضی مصوب ۱۳۴۱ و همچنین تعریف خانوار در بند «ث» ماده یک آیین نامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمند کردن یارانه ها مصوب ۱۳۸۹/۱/۳۱ وزیران عضو کارگروه بررسی آیین نامه های قانون هدفمند کردن یارانه ها مبنی بر این که «خانوار از افرادی تشکیل می شود که بر اساس رابطه خویشاوندی درجه یک با یکدیگر زندگی می کنند …» و نیز با لحاظ حکم مقرر در بند ۶ ماده یک آیین نامه اجرایی نحوه تعیین و شناسایی خانوارهای ایرانی و اتباع خارجی موضوع بند (۲) تبصره (۸) الحاقی به ماده (۱۶۹) مکرر قانون مالیات های مستقیم مصوب ۱۴۰۰/۱۲/۱۵ هیأت وزیران که سرپرست خانوار را مشتمل بر زوج، زوجه و یا فرد دیگری میداند که براساس ضوابط قانونی، عهده دار مدیریت خانوار است، زنانی سرپرست خانوار محسوب می شوند که مسؤولیت اداره خانوار و تأمین معیشت آن را عهده دار باشند؛
این خانوار می تواند متشکل از سرپرست خانوار و همسر، فرزند، پدر، مادر، خواهر، برادر و نیز کودک یا نوجوان تحت سرپرستی باشد و داشتن حکم حضانت یا قیمومت فرزندان برای تلقی به عنوان سرپرست خانوار منتفی است و چنین زنانی مادام که این امر را عهده دار هستند، مشمول عنوان زن سرپرست خانوار می باشند.
احکام مقرر در ماده ۹ آییننامه اجرایی ماده (۷) قانون هدفمندکردن یارانهها مصوب ۱۳۸۹/۱/۳۱ و بند «ج» ماده ۵ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بیسرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲ و تبصره ۳ ماده یادشده و تبصره یک ماده ۹ (اصلاحی ۱۳۸۰/۱/۲۲) قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت مصوب ۱۳۷۵ با اصلاحات و الحاقات بعدی مؤید این دیدگاه است.
ثانیاً، در خصوص زنان کارمند دارای همسر یا فرزند معلول؛ اعم از اینکه سرپرست خانوار باشند یا نباشند، ماده ۲۷ قانون حمایت از حقوق معلولان مصوب ۱۳۹۶ حاکم است که در صورت نگهداری از فرد دارای معلولیت در منزل (با تأیید سازمان بهزیستی) از تسهیلات مقرر در قانون راجع به خدمت نیمهوقت بانوان مصوب ۱۳۶۲ با اصلاحات و الحاقات بعدی با استفاده از حقوق و مزایای کامل برخوردار میشوند.
ثالثاً، بنا به مراتب پیشگفته، زنان سرپرست خانوار شاغل در دستگاههای اجرایی و بخش غیردولتی، در صورت سرپرستی خانوار مشتمل بر پدر یا مادر دارای کهولت سن یا بیماری صعبالعلاج یا معلولیت نیز مشمول اطلاق و عموم شق دوم ماده واحده قانون کاهش ساعات کار بانوان دارای شرایط خاص مصوب ۱۳۹۵ قرار میگیرند.
بیشتر بخوانید: