به گزارش دادرسی؛ 
قضات هیأت عمومی دیوان عالی کشور در جلسه‌ای سرنوشت‌ساز، با صدور یک رأی وحدت رویه به سال‌ها اختلاف نظر در محاکم قضایی پایان دادند.
بر اساس این رأی، دعوای «الزام صادرکننده به ثبت چک در سامانه صیاد» دیگر در دادگاه‌ها قابل استماع نیست و دارندگان این نوع چک‌ها باید از مسیرهای حقوقی دیگری مطالبات خود را پیگیری کنند.
ماجرای اختلاف چه بود؟ رای متناقض دو دادگاه در الزام به ثبت چک در سامانه صیاد
پیش از این، در خصوص چک‌های صیادی که صادرکننده آن را در سامانه صیاد ثبت نکرده بود، رویه‌های متفاوتی در دادگاه‌ها وجود داشت. برای مثال، شعبه ۱۰۰ دادگاه تجدیدنظر استان تهران چنین دعوایی را می‌پذیرفت و صادرکننده را ملزم به ثبت چک می‌کرد، در حالی که شعبه ۳۲ همان دادگاه، این دعوا را قابل استماع نمی‌دانست.
این اختلاف رویه باعث سردرگمی شهروندان و وکلای دادگستری شده بود تا اینکه موضوع برای ایجاد رویه واحد به دیوان عالی کشور ارجاع شد.
رأی نهایی دیوان عالی: چک ثبت نشده، چک نیست!
در جلسه امروز هیأت عمومی دیوان عالی کشور، پس از بحث و بررسی‌های فراوان، در نهایت نظر شعبه ۳۲ دادگاه تجدیدنظر با رأی اکثریت قاطع (۷۵ رأی از مجموع ۱۲۹ قاضی حاضر) تأیید شد.
مفهوم کلیدی این رأی این است که بر اساس ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک، یک برگه چک صیادی تا زمانی که در سامانه صیاد ثبت نشود، اساساً «چک» به معنای قانونی آن تلقی نمی‌شود و مشمول مزایای قانونی چک (مانند امکان صدور اجرائیه یا شکایت کیفری) نیست.
این برگه در واقع یک سند عادی است که نشان‌دهنده یک بدهی یا تعهد است. بنابراین، دادگاه نمی‌تواند صادرکننده را مجبور کند که یک «سند عادی» را به یک «چک» تبدیل کند.
بیشتر بخوانید:
تکلیف دارندگان چک های ثبت‌نشده چیست؟
این رأی به معنای از بین رفتن حقوق دارندگان این چک ها نیست، بلکه مسیر پیگیری قانونی آن را مشخص می‌کند. اگر شما یک چک صیادی ثبت‌نشده در دست دارید دیگر نمی‌توانید دادخواست «الزام به ثبت چک» به دادگاه ارائه دهید.
باید برای «مطالبه وجه» آن اقدام کنید. در این حالت، شما بر اساس رابطه مالی اصلی (مانند قرارداد فروش، فاکتور یا هر تعهد دیگری) دادخواست مطالبه وجه می‌دهید و از برگه چک ثبت‌نشده به عنوان دلیل و مدرک اثبات بدهی (دین) خود استفاده می‌کنید.
چرا باید این کار را به وکیل بسپارید؟
با توجه به تغییر رویه قضایی و پیچیدگی‌های اثبات دین در دعوای «مطالبه وجه» که جا
یگزین مسیر ساده قبلی شده است، سپردن این امر به یک وکیل دادگستری متخصص، هوشمندانه‌ترین اقدام ممکن است. یک وکیل مجرب، با تنظیم دادخواست صحیح حقوقی و استناد به برگه چک به عنوان مدرکی محکم برای اثبات تعهد صادرکننده، می‌تواند فرآیند دادرسی را تسریع کرده و شانس موفقیت شما را برای رسیدن به حقتان به میزان چشمگیری افزایش دهد.
اقدام شخصی در این مسیر جدید ممکن است به دلیل عدم آشنایی با رویه‌های دادرسی، موجب تضییع وقت و حتی تضعیف پرونده شما شود.
سوالات متداول (FAQ)
۱. رأی وحدت رویه دیوان عالی درباره چک صیاد به چه معناست؟ به زبان ساده، این رأی می‌گوید شما نمی‌توانید از طریق دادگاه، کسی را که به شما چک صیادی داده ولی آن را در سامانه ثبت نکرده، مجبور به ثبت آن کنید. دادگاه‌ها چنین درخواستی را رد می‌کنند.
۲. اگر چکی دارم که در سامانه صیاد ثبت نشده، آیا پولم از بین رفته است؟ خیر، به هیچ وجه. حق شما از بین نرفته است. برگه چک شما یک سند معتبر است که نشان می‌دهد از فردی طلبکار هستید، اما دیگر مزایای قانونی «چک» را ندارد.
۳. برای نقد کردن چک ثبت‌نشده، دقیقاً باید چه کار کنم؟ شما باید به جای دادخواست «الزام به ثبت چک»، یک دادخواست «مطالبه وجه» به دادگاه ارائه دهید. در این دادخواست، شما اصل پول خود را مطالبه می‌کنید و از برگه چک به عنوان مدرک اصلی برای اثبات بدهی صادرکننده استفاده می‌نمایید.
بیشتر بخوانید:
- مطالبه خسارت تاخیر تادیه چک ثبت نشده در سامانه صیاد
- تعیین تکلیف جدید برای چک های ثبت نشده در سامانه صیاد
