تصویب دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه در هیئت عالی بانک مرکزی
دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه با هدف توسعه قانونمند این نهادهای مالی، تسهیل فرآیند اعطای تسهیلات خُرد و ترویج سنت پسندیده قرض الحسنه، به تصویب هیئت عالی بانک مرکزی رسید.
به گزارش دادرسی به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، این اقدام در راستای اجرای جز (۲) بند (ج) ماده (۹) قانون برنامه پنج ساله هفتم توسعه جمهوری اسلامی ایران انجام شده است. بر اساس این بند، بانک مرکزی مکلف است در سال نخست اجرای قانون، دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه را با هدف قانونمندسازی این فعالیت ها و تسهیل اعطای تسهیلات خُرد، تدوین و به تصویب هیئت عالی این بانک برساند.
در همین راستا، هیئت عالی بانک مرکزی در هجدهمین جلسه خود به تاریخ ۲۳ بهمن ۱۴۰۳، این دستورالعمل را تصویب کرد. مطابق مفاد این دستورالعمل، صندوق های قرض الحسنه به چهار دسته «خُرد»، «کوچک»، «متوسط» و «بزرگ» تقسیم شده‌اند. جدول زیر اهم شاخص‌های تفکیکی این صندوق‌ها را نشان می‌دهد:
| شاخص | صندوق خُرد | صندوق کوچک | صندوق متوسط | صندوق بزرگ |
|---|---|---|---|---|
| حداقل سرمایه لازم | ۱ میلیارد ریال | ۵ میلیارد ریال | ۲۵ میلیارد ریال + ۲۰٪ اضافه به ازای هر شعبه | ۱۰ هزار میلیارد ریال |
| حداکثر منابع نقدی قابل جذب | ۱۰۰ میلیارد ریال | ۱٬۰۰۰ میلیارد ریال | ۳۰٬۰۰۰ میلیارد ریال | ۱۵۰٬۰۰۰ میلیارد ریال |
| حداکثر مانده سپرده‌های قرض‌الحسنه قابل جذب | ۴۰ برابر سرمایه | ۳۰ برابر سرمایه | ۲۰ برابر سرمایه | ۱۰ برابر سرمایه |
| حداکثر مبلغ قابل پرداخت به هر شخص | ۵۰۰ میلیون ریال | ۱ میلیارد ریال | ۱.۵ میلیارد ریال | ۲.۵ میلیارد ریال |
| حداکثر تعداد شعبه | فاقد شعبه | فاقد شعبه | حداکثر ۱۰ شعبه در یک استان | حداکثر ۵۰ شعبه در کشور |
| حسابرس و بازرس قانونی | الزامی به انتخاب از حسابرسان معتمد بانک مرکزی ندارد | همانند صندوق خُرد | الزامی به انتخاب از حسابرسان معتمد بانک مرکزی | الزامی به انتخاب از حسابرسان معتمد بانک مرکزی |
| حداکثر مؤسسات اعتباری مجاز برای سپرده‌گذاری | ۲ مؤسسه | ۲ مؤسسه | ۳ مؤسسه | ۵ مؤسسه |
| سقف مجاز پرداخت نقدی روزانه به هر مشتری | ۱۵۰ میلیون ریال |
بر اساس ماده ۱۱۰ این دستورالعمل، صندوق هایی که پیش از تصویب آن تأسیس شده و فعال بوده‌اند، موظف‌اند ظرف مدت دو سال از تاریخ ابلاغ، شرایط خود را مطابق مفاد این دستورالعمل و شیوه‌نامه مصوب هیئت عالی تطبیق دهند؛ مگر در مواردی که در دستورالعمل، مهلت دیگری برای آن‌ها تعیین شده باشد. گفتنی است، تدوین شیوه‌نامه مذکور در حال انجام است.
فایل دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه
جهت دانلود فایل دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه بر روی لینک زیر کلیک نمایید.
[فایل دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق‌های قرض‌الحسنه]
صندوق های قرض الحسنه: فرصت ها و چالش ها در پرتو دستورالعمل جدید
صندوق های قرض‌الحسنه به عنوان نهادهای مالی غیربانکی، سال‌هاست که با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد و ترویج فرهنگ تعاون در جامعه فعالیت می‌کنند.
با تصویب دستورالعمل جدید تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه توسط بانک مرکزی، امیدها برای ساماندهی و بهبود عملکرد این صندوق‌ها افزایش یافته است. اما آیا این دستورالعمل می‌تواند به تمام مشکلات پایان دهد؟
دستورالعمل جدید چه تغییراتی ایجاد کرده است؟
طبق مصوبه اخیر بانک مرکزی:
- ثبت و نظارت قانونی: کلیه صندوق‌ها موظف به ثبت در سامانه‌های نظارتی شده‌اند.
- مدیریت حرفه‌ای: مدیران باید صلاحیت مالی و اخلاقی داشته باشند.
- شفافیت مالی: ارائه گزارش‌های دوره‌ای و حسابرسی سالانه الزامی شده است.
- تأمین مالی ایمن: حداقل سرمایه اولیه و ذخیره‌سازی بخشی از منابع برای جلوگیری از ورشکستگی تعیین شده است.
نکته مثبت: این مقررات می‌توانند از کلاهبرداری‌های مالی جلوگیری کنند و اعتماد مردم را افزایش دهند.
آیا دستورالعمل تأسیس و فعالیت صندوق های قرض الحسنه تمام مشکلات را حل می‌کند؟
کاهش برخی چالش ها:
- فساد مالی: با نظارت دقیق‌تر، سوءاستفاده از منابع کمتر می‌شود.
- وام‌های غیرمستند: ارزیابی اعتبار متقاضیان بهبود یافته است.
- چالش‌های باقی‌مانده:
- صندوق های غیررسمی: بسیاری از صندوق های محلی همچنان خارج از چارچوب قانونی فعالیت می کنند.
- کمبود نقدینگی: دستورالعمل جدید مشکل کمبود منابع را به طور کامل رفع نکرده است.
- اجرای نامنظم: در مناطق دورافتاده، نظارت کافی وجود ندارد.
تجربه مردم و کارشناسان از صندوق های قرض الحسنه چیست؟
- رضایت از وام های سریع: بسیاری از اعضا از سهولت دریافت وام بدون بهره راضی هستند.
- نگرانی از سوءمدیریت: برخی هنوز به دلیل تجربیات گذشته، اعتماد کامل ندارند.
- پیشنهاد کارشناسان:
- آموزش مدیران صندوق ها
- حمایت دولت از صندوق‌های معتبر
- تشویق مردم به مشارکت در صندوق‌های دارای مجوز
آینده صندوق های قرض‌الحسنه به کجا می‌رود؟
- در صورت اجرای کامل دستورالعمل، این صندوق ها می توانند ابزاری مؤثر برای مبارزه با فقر باشند.
- اگر نظارت ضعیف باشد، ممکن است برخی صندوق ها همچنان مشکل‌ساز باقی بمانند.
سخن پایانی:
صندوق های قرض الحسنه با قدمتی دیرینه، هنوز هم می‌توانند نقش مهمی در اقتصاد خانواده‌ها ایفا کنند. دستورالعمل جدید گامی مثبت است، اما نیاز به مشارکت مردم و نظارت دقیق‌تر دارد.
