پایگاه خبری دادرسی؛ با شروع به کار دادگاه صلح این پرسش پیش می آید که تفاوت دادگاه صلح و شورای حل اختلاف چیست؟ دعوایمان را در دادگاه صلح مطرح کنیم یا شورا؟
دادگاه صلح و شورای حل اختلاف دو نهاد قضایی هستند که برای رسیدگی به دعاوی، اختلافات کوچک و متوسط ایجاد شده اند و هدف اصلی تشکیل این دادگاه تسریع در رسیدگی به پرونده ها و کاهش حجم کاری دادگاه های عمومی و ایجاد دسترسی آسان تر مردم به عدالت خواهی است.
دادگاه صلح با شورای حل اختلاف چه تفاوتی دارد؟
تفاوت دادگاه صلح با شورای حل اختلاف سوالی است که با توجه به تغییرات اخیر در قوانین قضایی ایران، بسیار پرسیده می‌شود.
اگرچه شورای حل اختلاف و دادگاه صلح هر دو به دعاوی کوچک رسیدگی می‌کنند، اما تفاوت‌های مهمی بین آنها وجود دارد.
همانطور که در مقدمه به آن اشاره کردیم دادگاه صلح و شورای حل اختلاف دو نهاد قضایی هستند که در رسیدگی به اختلافات با موضوعات کم اهمیت تر نقش دارند.
برای درک بهتر تفاوت‌های این دو نهاد تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
-
تفاوت دادگاه صلح و شورای حل اختلاف در ماهیت و هدف:
شورای حل اختلاف با هدف ایجاد صلح و سازش میان طرفین اختلاف تشکیل شده است.
اعضای شورا معمولا افراد معتمد، با سابقه در حل اختلافات هستند و هدف اصلی این شورا جلوگیری از طولانی شدن روند دادرسی و کاهش بار کاری دادگاه های عمومی است.
ماهیت دادگاه صلح کمی متفاوت تر از شورای حل اختلاف است.
دادگاه صلح ترکیبی از دادگاه عمومی و شورای حل اختلاف است به عبارت ساده تر روند کار به این صورت خواهد بود که پرونده به شورای حل اختلاف ارجاع می شود و در صورت عدم توافق، دادگاه صلح به حل اختلاف میان طرفین و رسیدگی به پرونده اقدام می کند.
هدف دادگاه صلح علاوه بر ایجاد صلح و سازش رسیدگی به پرونده هایی است که امکان سازش در آنها وجود ندارد.
-
تفاوت صلاحیت دادگاه صلح با شورای حل اختلاف
شاید در ابتدا این طور به نظر برسد که صلاحیت دادگاه صلح در رسیدگی به دعاوی همان صلاحیت رسیدگی شورای حل اختلاف است اما لازم است بدانید این طور نیست.
نگاهی به صلاحیت شورای حل اختلاف:
شورای حل اختلاف، نهادی است که با هدف ایجاد صلح و سازش بین طرفین دعوا تشکیل شده است و به طور کلی شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به دعاوی کوچک، اختلافات خانوادگی، همسایگی و برخی جرایم قابل گذشت را دارد.
به عبارت دیگر این شوراها به پرونده‌های مدنی و کیفری با قابلیت سازش رسیدگی می‌کنند.
شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به چه دعاوی را دارد؟
همانطور که اشاره شد شورای حل اختلاف نهادی است که با هدف ایجاد صلح و سازش بین طرفین اختلاف تشکیل شده است. این شوراها معمولاً در مراحل اولیه اختلافات وارد عمل می‌شوند تا با ایجاد گفتگو و توافق، از طولانی شدن روند دادرسی و افزایش حجم پرونده های دادگاه‌ها جلوگیری کنند.
به طور کلی، شورای حل اختلاف به پرونده‌های زیر رسیدگی می‌کند:
- پرونده‌های مدنی:
- اختلافات مالی با مبالغ مشخص شده در قانون
- دعاوی خانوادگی مانند مهریه، نفقه، حضانت و … که در صلاحیت دادگاه خانواده نباشد.
- اختلافات همسایگی
- دعاوی مربوط به ارث و وصیت
- و سایر دعاوی مدنی که امکان سازش در آنها وجود داشته باشد.
- پرونده‌های کیفری:
- جرایم قابل گذشت مانند توهین، ضرب و جرح ساده، و …
- و سایر جرایم کیفری که امکان سازش در آنها وجود داشته باشد.
شورای حل اختلاف صلاحیت رسیدگی به جرایم غیرقابل گذشت را ندارد. جرایم غیرقابل گذشت به دلیل ماهیتشان، نیازمند رسیدگی قضایی دقیق و مجازات مشخص هستند و هدف از تشکیل شوراهای حل اختلاف نیز ترویج صلح و سازش است.
نگاهی جامع به صلاحیت دادگاه صلح:
دادگاه صلح یکی از دادگاه‌هایی است که برای رسیدگی به دعاوی و اختلافات کوچک و متوسط و کم اهمیت تر پیش بینی شده است. هدف اصلی این دادگاه‌ها، تسریع در روند رسیدگی و کاهش بار کاری دادگاه‌های عمومی است.
چه موضوعاتی در صلاحیت دادگاه صلح است؟
به طور کلی، براساس ماده 11 قانون جدید شورای های حل اختلاف دادگاه صلح به دعاوی زیر رسیدگی می‌کند:
- دعاوی مالی با ارزش معین: دعاوی مالی که ارزش آنها از مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان تجاوز نکند (این مبلغ هر سه سال توسط رییس قوه قضاییه مناسب تغییر شاخص سالانه تعیین می‌شود).
- دعاوی مربوط به املاک: دعاوی مانند تخلیه ملک، تصرف عدوانی، مزاحمت و ممانعت از حق.
- دعاوی خانوادگی: دعاوی مانند مهریه، نفقه و برخی از اختلافات خانوادگی دیگر (با رعایت شرایط خاص).
- دعاوی مربوط به اجاره: دعاوی مانند تخلیه ملک اجاره‌ای، تعدیل اجاره بها و… .
- دعاوی مربوط به انحصار وراثت: رسیدگی به امور مربوط به تقسیم ارث.
- دعاوی مربوط به ثبت احوال: دعاوی مانند اصلاح شناسنامه، استرداد شناسنامه و… .
- برخی از جرایم کوچک: جرایم قابل گذشت و برخی جرایم تعزیری با مجازات حبس کوتاه مدت.
نکته مهم: صلاحیت دادگاه صلح ممکن است براساس تغییرات قانونی و … تغییر کند بنابراین توصیه می کنیم برای اطلاع و اطمینان از آخرین وضعیت اصلاحیه و صلاحیت های این دادگاه به پایگاه خبری دادرسی مراجعه کنید.
3.تفاوت روند رسیدگی و تصمیمات دادگاه صلح با شورای حل اختلاف؟
روند رسیدگی در شورای حل اختلاف معمولا غیر رسمی تر و سریع تر از دادگاه است.
جلسات شورا به صورت توافقی برگزار می شود و قضات و اعضای این شورا همواره تلاش می کنند با ایجاد فضایی صمیمی طرفین را به صلح و سازش ترغیب نمایند.
در صورتی که شورا موفق به حل اختلاف و سازش میان طرفین دعوا نشود و طرفین به توافق نرسند پرونده برای حل اختلاف به دادگاه ارسال می شود
این شورا حق صدور حکم قضایی ندارد و در غالب موارد آرا صادر شده توسط شورا قطعی نیست و در صورت عدم رضایت هر یک از طرفین پرونده به دادگاه ارجاع می شود.
تصمیم گیری در شورای حل اختلاف با موافقت اکثریت اعضا اتخاذ می شود.
روند رسیدگی در دادگاه صلح برخلاف شورای حل اختلاف، رسمی تر و مطابق تشریفات دادرسی است و قاضی دادگاه صلح پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی مدارک ابرازی طرفین، رای خود را صادر می نماید.
تصمیمات دادگاه صلح به صورت رای قضایی می باشد و بسته به موضوع پرونده قطعی یا غیر قطعی خواهد بود و در صورتی قطعی بودن حتی در صورت عدم رضایت یکی از طرفین، لازم الاجرا است.
برای حل اختلاف خود به دادگاه صلح مراجعه کنیم یا شورای حل اختلاف؟
با شروع به کار دادگاه صلح این پرسش همواره مطرح می شود که برای حل اختلاف خود به کدام دادگاه مراجعه کنیم؟ صلح یا شورای حل اختلاف؟
انتخاب بین شورای حل اختلاف و دادگاه صلح به نوع اختلاف، میزان اهمیت اختلاف و تمایل هر دو طرف به سازش بستگی دارد.
به شما توصیه می کنیم اگر اختلاف شما قابل سازش است و طرف مقابل نیر تمایل به صلح و سازش دارد به شورای حل اختلاف مراجعه نمایید و در صورتی که تلاش برای سازی به نتیجه نرسید و نیاز به تصمیم قضایی و دادگاه می باشد به دادگاه صلح مراجعه نمایید.
به عنوان مثال:
فرض کنید شما با همسایه تان بر سر مسائلی مانند سروصدا یا تجاوز به حریم خصوصی اختلاف دارید. در این حالت، بهتر است ابتدا به شورای حل اختلاف مراجعه کنید. اعضای شورا می توانند با صحبت با هر دو طرف، به شما کمک کنند تا به توافق برسید. اما اگر این تلاش‌ها به نتیجه نرسید، می توانید به دادگاه صلح مراجعه کنید تا قاضی به پرونده شما رسیدگی کند.
در هر حال، بهتر است قبل از هر اقدامی با یک وکیل مشورت کنید تا با توجه به شرایط خاص پرونده، بهترین راهکار به شما ارائه شود.
چرا به دادگاه صلح مراجعه کنیم؟
- سرعت رسیدگی: روند رسیدگی در دادگاه صلح معمولاً سریع‌تر از دادگاه‌های عمومی است.
- هزینه کمتر: هزینه دادرسی در دادگاه صلح معمولاً کمتر از دادگاه‌های عمومی است.
- سادگی تشریفات: تشریفات دادرسی در دادگاه صلح ساده‌تر است.
چه زمانی به دادگاه صلح مراجعه نکنیم؟
- دعاوی با ارزش بالا: اگر ارزش دعوی از حد تعیین شده بیشتر باشد.
- دعاوی پیچیده: اگر دعوی شما پیچیده باشد و نیاز به بررسی‌های تخصصی داشته باشد.
- دعاوی که نیاز به کارشناسی دارند: اگر دعوی شما نیاز به نظر کارشناس داشته باشد.
توجه داشته باشید که پاسخ ارائه شده به این پرسش به صورت کلی است و ممکن است در موارد خاص، استثنائاتی وجود داشته باشد. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر، توصیه می‌شود با یک وکیل مشورت کنید.
بیشتر بخوانید:
